Bilgisayarın birimlerinin çalışmasını ve bu birimler arasındaki veri (data) akışını kontrol eden, veri işleme (verilerin değerlendirilip yeni veriler üretilmesi) görevlerini yerine getiren elektronik aygıtlara işlemci denir. İşlemci için bir bilgisayarın beynidir ifadesini kullanmak doğru olacaktır.
Bilgisayardaki işlemci tıpkı bir insandaki beyin gibi, hangi bilginin nerede olduğunu bilir, gerekli işlemleri gerçekleştirir ve gerekli yerlere göndermektedir. Bilgisayar üzerinde yapılan her işlem ve hareket işlemcinin bilgisi dahilindedir. İşlemci mekanik parçası bulunmayan entegre devrelerdir.
Günümüzde piyasada birçok çeşitte işlemci bulunmaktadır. Aslında işlemciler sadece bilgisayarda bulunan donanımlar değildir.
Bulaşık makinesi, çamaşır makinesi, televizyon, fabrikalardaki otomatik makine ve cihazlar gibi daha birçok elektronik alette işlemciler bulunmaktadır. Nasıl ki insan beyni tüm organları sinir sistemi vasıtasıyla yönetiyorsa, bu elektronik aletlerde de işlemci aynı görevi yapmaktadır.
İçerik
İşlemci Nedir?

Aynı zamanda Central Process yani merkezi işlem birimi anlamına gelir. işlemci için bilgisayarın beynidir diyebiliriz. Bilgisayar üzerinde yapılan bütün hareketler muhakkak işlemciye uğramaktadır. Klavyenin bir tuşuna basmak, fareyi hareket ettirmek birebir işlemcide gerçekleşir. İşlemciler ana depolama ve giriş çıkış işlemleri ile birlikte bilgisayarların veri işleyen ve yazılım komutlarını gerçekleştiren bölümdür. Merkezi işlem birimi aritmetik ve mantıksal işlem yapma yeteneğine sahiptir. İlk işlemciler belli işlemleri ve çoğu zamanda yalnızca tek bir işlemi gerçekleştirmek için üretilmiştir.
1970’lerde mikroişlemcilerin üretilmesiyle işlemcinin kullanım alanları da genişlemiştir. Bu sayede şuan kullanılan otomobiller, cep telefonları, bilgisayarlar ve daha birçok üründe bu işlemcilerden kullanılmaktadır. Mikroişlemcilerden de biraz bahsedecek olursak; yapısında milyonlarca transistör denilen yarı iletken malzeme bulunmaktadır. Elektrik sinyalleri bu transistörlerden geçer ve toplama, çıkarma, çarpma ve bölme gibi temel matematiksel işlemlere dönüştürülür. Bu işlemleri yapan bölüme de ALU (Arithmetic Logic Unit) denilmektedir.
İşlemci Nasıl Çalışır?

Merkezi işlem birimi aritmetik ve mantıksal işlem yapma yeteneğine sahiptir. Giriş ve çıkış birimleri arasında verilen yazılım ile uygun çalışmayı sağlar. Merkezi işlem birimi makine dili denilen düşük seviyeli kodlama sistemi ile çalışmaktadır. Bu kodlama sistemi bilgisayarın algılayabileceği işlem kodlarından oluşmaktadır. Bir mikroişlemcinin algılayabileceği kodların tamamına o işlemcinin komut kümesi denilmektedir. İşlemciler, mekanik parçası bulunmayan entegre devrelerdir. İçlerinde milyonlarca transistör bulunur ve ne kadar çok transistör içerirlerse o kadar hızlı çalışmaktadırlar. Isı problemleri nedeniyle de bir işlemci kullanılan trönsistör sayısını artırmak için istenilen boyutta yapılamaz. Ancak çok daha küçük transistörleri, birbirleri arasındaki devrelerin aralığını da küçülterek uygun bir işlemci kalıba sığdırmak mümkündür.
Günümüzde çoğu işlemci 0,25 mikron olarak üretilmektedir. Bu mikron rakamı ne kadar aşağı düşerse işlemcilerin hızları da o derece artmaktadır. Her bilgisayar içinde komutların düzenli bir şekilde yerine getirilebilmesi için işlemlerini yerine getirme hızını belirleyen ve çeşitli donanım aygıtları arasında senkronizasyonu sağlayan dahili bir saat bulunur. İşlemci her bir komutu belirli bir saat döngüsünde yerine getirir. Saat hızlıysa işlemci de daha fazla komutu yerine getirir. 1 MHZ saniye 1 milyon saat döngüsüne karşılık gelmektedir. Yani 400 MHZ’lik bir işlemci saniyede 400 milyon döngü yapabilmektedir.
İşlemci Ne İşe Yarar?

Merkezi işlem birimi yani işlemci bilgisayarların beyni niteliğindeki en önemli bileşendir. Bilgisayarda yapılmak istenen bütün hareketler ve işlevler işlemci sayesinde olmaktadır. Diğer aygıtlardan gelen verileri matematiksel işlemler yardımı ile işler, sonuca ulaşır ve sonucu gerekli yerlere gönderir. Tüm bu işlemler bir saniyeden bile az zamanda gerçekleşir. Konunun daha iyi anlaşılabilmesi için örnek verecek olursak; 2 ve 3 sayılarını topla komutu verildiğinde işlemcinin aritmetik merkezini devreye sokarak, bu işlemi gerçekleştirir ve sonucu sizlere aktarır. MP3 dosyaları özel bir yöntemle kodlanmış dosyalardır. Bu dosyaları da açar, işler ve gerekli veriyi ses kartına iletir. Böylelikle sizler müzik sesini duymuş olursunuz. Kısacası hesaplama ya da karar verilmesi gereken her komutta işlemci devreye girer, hesaplama işlemlerinde ”aritmetik” karar verilmesi gereken işlemlerde de ”mantık” ünitesi devreye girer. Yani verilen komuta göre hareket ederek istenilen sonucu ortaya koymaktadır.
Mikroişlemciler açma kapama anahtarı gibi çalışan milyonlarca transistörden oluşur. Bu anahtarlarının programlanma durumuna göre elektrik sinyalleri bunların üzerinden akmaktadır. İşte bu sinyaller bilgisayarın yaptığı bütün matematiksel işlemlere indirebilmesini de sağlamaktadır. Ayrıca işlemci en basit sayma sistemi olan ikilik düzen yani 0 ve 1 sayılarını kullanmaktadır.

Yeni Helio X25 mobil işlemci, şirketin Helio X20 modelinin çok daha güçlü varyantı olacak.

MediaTek, geçtiğimiz ilkbahar aylarında 10 çekirdekli mobil işlemcisi Helio X20’yi tanıtmıştı. Herkes bu güçlü işlemcinin yerini geçtiğimiz yaz aylarında ortaya çıkan Helio X30’un alacağını düşünürken, ortaya çıkan yeni bilgilere göre MediaTek, Helio X20’yi yeni X25 modeli ile değiştirmeyi planlıyor.
Henüz X25’in teknik özellikleri resmi olarak duyurulmasa da, Tayvanlı üreticinin MT6796T kod adını verdiği X25 çoğu açıdan X20’nin güçlendirilmiş sürümü olacak. Yani X25, X20 ile aynı sayıda çekirdeğe sahip olacak, ancak bu çekirdekler çok daha yüksek frekanslarda çalışacak. Örnek olarak X20’nin hız değerleri şöyleydi:


2.5 GHz hızında 2 adet ARM Cortex-A72 çekirdeği
2.0 GHz hızında 4 adet ARM Cortex-A53 çekirdeği
1.4 GHz hızında 4 adet ARM Cortex-A53 çekirdeği


Tahminler, A72 çekirdeklerde daha az, A53 çekirdeklerde ise daha çok hız artışı yaşanacağı yönünde. İşlemcinin üretim süreciyle ilgili resmi bir açıklama mevcut değil ancak iddialar 16nm FinFET sürecini işaret ediyor. Bunun başlıca sebebi olarak ise Helio X20’nin, 20nm mimarisi nedeniyle fazla ısınması gösteriliyor.
MediaTek’in bir diğer ağır silahı Helio X30’un ise özellikleri şöyle olacak:


2.5 GHz hızında 4 adet ARM Cortex-A72 çekirdeği
2.0 GHz hızında 2 adet ARM Cortex-A72 çekirdeği
1.5 GHz hızında 2 adet ARM Cortex-A53 çekirdeği
1.0 GHz hızında 2 adet ARM Cortex-A53 çekirdeği


Helio X25’in ne zaman piyasaya sürüleceği bilinmiyor, ancak tahminler 2016’nın ikinci çeyreğinde Helio X25 kullanan cihazları göreceğimiz yönünde.

Yeni söylentiler AMD’nin Zen işlemcilerinde 8 çekirdekli modellerin üretimine ağırlık vereceğine işaret ediyor.

AMD tarafından bu yıl içinde piyasaya çıkarılması beklenen Zen işlemci ailesi, tamamen yenilenmiş bir mimariye sahip olacak. AMD bu yeni işlemcilerle pazardaki payını artırmayı ve Intel ile rekabetinde elini güçlendirmeyi umuyor.
Yeni söylentilere göre AMD, çıkaracağı Zen ailesi işlemcilerde 8 çekirdekli modellere büyük öncelik vermeyi planlıyor. Bu sayede yeni Zen işlemcilerin olabildiğince performanslı olması, kullanıcıların beklentilerini tatmin etmesi hedefleniyor.
Ancak şirketin 8 çekirdekli modelleri ön plana çıkarmasının ardında yatan tek sebebin performans kaygısı olmadığı da söyleniyor. AMD yönetimi bu kararı alırken, üretimdeki kayıpları da olabildiğince azaltmayı planlamış.
Zen işlemcilerin üretiminde öncelik 8 çekirdeğe verilecek. Ancak fırından eksik sayıda çekirdekle çıkan tabakalar çöpe atılmayacak. Onun yerine bu tabakalardaki düzgün pişmiş çekirdekler ayrılarak, 6 ve 4 çekirdekli işlemcilerin üretimi için kullanılacak.
AMD bu sayede üretimde ciddi para ve zaman tasarrufu sağlamayı planlıyor. Düzgün çalışan çekirdekler sırf sayı tutmadığı için çöpe gitmeyecek, onun yerine daha ucuz modellerde kullanılacak. Bunun işlemci performansına da bir zararı yok, çünkü fırından çıkan çekirdeklerin pişmemiş olanlarını kullanmak zaten mümkün değil.

AMD, yeni nesil, yüksek performanslı “Zen” işlemci çekirdeklerine dair ek mimari detaylarını ve performansa dair ilk bilgileri ABD’nin San Francisco şehrinde gerçekleştirilen bir etkinlikte duyurdu.

Etkinlikte gerçekleştirilen demoda 8 çekirdek ve 16 iş parçacıklı “Zen” çekirdekleri içeren “Summit Ridge” masaüstü işlemcisi, aynı CPU saat hızları ile çok iş parçacıklı Blender render yazılımında benzer yapılandırmalı Intel’in 8 çekirdek, 16 iş parçacıklı “Broadwell-E” işlemcisini performans olarak geride bırakıyor. Etkinlikte ayrıca Zen temelli 32 ve 64 çekirdekli “Naples” kod adlı sunucu işlemcilerinin, Windows işletim sistem üzerinde çalışan çift işlemcili bir sunucu ile ilk halka açık demosu da gerçekleştirildi.
Konu hakkında konuşan AMD Başkanı ve CEO’su Lisa Su: “Zen çekirdeklerinin sunduğu performans ve verimlilik AMD teknolojisinin geldiği son noktayı temsil ediyor. Geçtiğimiz dört sene boyunca lider ürünlere güç verecek yüksek performanslı, çok aşamalı bir CPU yol haritası geliştirmek için önemli yatırımlar gerçekleştirdik. Veri merkezlerinden yüksek teknoloji ürünü bilgisayarlara kadar önemli bir ürün grubuna güç verecek olan Zen çekirdeklerinin pazara sunulması yönünde gerçekleşen adımlar, müşterilerin “Zen” çekirdeklerine olan heyecan ve merakı devam ettiriyor” dedi.
Yepyeni bir tasarıma sahip olan “Zen” işlemci çekirdeği, yeni bir önbellek hiyerarşisi, geliştirilmiş bölüm öngörüsü, eşzamanlı çoklu kullanım (SMT) ve gelecek nesil AMD ürünlerinin performans ve verimliliklerini artırmak için tasarlanan birçok mimari geliştirme içeriyor. Bu geliştirmeler Zen’in fansız 2’si 1 aradalar, tümleşik sistemler, yüksek performanslı hesaplama ve veri merkezleri gibi geniş bir yelpazede bulunan uygulamaların ölçeklenebilir ihtiyaçlarını tatmin etmesine imkan sağlıyor.
Pazara sunulması beklenen ilk “Zen” temelli “Summit Ridge” masaüstü işlemciler AMD iş ortakları ve müşterileri tarafından ihtiyaç duyulan yüksek performans ve ölçeklenebilirliği sağlamak üzere tasarlanan yeni bir birleştirilmiş soket olan AMD AM4 soketini kullanacak.
“Bristol Ridge” kod adlı 7nci nesil AMD A-Serisi masaüstü işlemcileri ve uyumlu yeni AM4 soketlerin 2016 yılının ikinci yarısında kullanıcılara sunulması bekleniyor.
En üstün teknoloji USB, grafik, veri ve diğer I/O’lar için sunduğu ayrı PCIe veri yolları ile AMD AM4 platformu sayesinde kullanıcılar iyileştirilmiş bir cevap verilebilirliğe kavuşarak AM4 platformunun sunduğu güçlü, ölçeklenebilir ve güvenilir deneyimi yaşayacaklar.
AMD AM4 platformunun sunduğu önemli teknolojiler:
– DDR4 Bellek
– PCIe Gen 3
– USB 3.1 Gen2 10Gbps
– NVMe
– SATA Express
“Zen” mimarisine dair ek özellikler gelecek hafta ABD’de gerçekleştirilecek 28. Hot Chips etkinliğinde paylaşılacak.